MUĞLA BAL ARISINDA (Apis mellifera anatolica) Amerikan Yavru Çürüklüğü Hastalığına Karşı Direnç Geliştirilmesi Projesi (TAGEM-11/AR-GE/13) (2011-2014)
Birliğimiz, 11/06/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 10/A ilâ 10/F maddelerine dayanılarak hazırlanan Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirici Birliklerinin Kurulması ve Hizmetleri Hakkında Yönetmelik çerçevesinde faaliyet göstermektedir. Kısacası birliğimiz ıslah amaçlı bir yetiştirici birliğidir. Birliklerimizin ana sözleşmelerinde de bu konuda görev tanımları ve çalışma konuları açıkça belirtilmektedir.
İlimiz arıcılığının, ülke arıcılığında gerek arı sayısı, gerek arıcı sayısı ve gerekse de bal üretim potansiyeli ile en ön sırada yer almasından dolayı, bakanlığımız bazı sorumlulukları da birliğimize yüklemiştir. İlimiz arısı, ülkemizin en önemli üretim ürünleri arasında yer alan çam balı üretim alanlarına adapte olması itibari ile bugüne kadar pek çok bilim insanlarının çalışmalarına konu olmuş, bu çalışma konularını literatür kaynaklarında da bulmak mümkündür.
Muğla İli Arı Yetiştiricileri Birliği olarak, adı ilimiz ile anılan arımızın ıslahını yapma görevini Bakanlığımızın bizlere verdiği yetki ve görev anlayışı çerçevesinde ıslah projesinin ilk adımı olan TAGEM tarafından desteklenen ve tamamen saha çalışmalarının birliğimizce yapıldığı, Muğla gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ortaklığında Namık Kemal Üniversitesi tarafından yürütülen ve sonuçlandırılan ‘Muğla Bal Arısında (Apis mellifera anatoliaca) Amerikan Yavru Çürüklüğü Hastalığına Karşı Direnç Geliştirilmesi’ (TAGEM-11/AR-GE/13) projesinde öncelikle, kullanılacak olan Anadolu arısının ekotipi olan Muğla (Apis mellifera anatoliaca) bal arısı materyalleri Orta Doğu Teknik Üniversitesinden Prof.Dr. Aykut KENCE ve ekibi tarafından genetik tanımlama teknikleri uygulanarak seçilen, Muğla Arısı özelliği gösteren yaklaşık 200 kolonide, 3 yıl boyunca kapatılmış toplum ıslah programı devam ettirilmiş ve yüksek düzeyde hijyenik davranış gösteren damızlık sürü oluşturulmuştur. Islah çalışması bakanlığımız tarafından izole alan olarak belirlenen İlimiz Fethiye ilçesi İncirköy ve Yeşil Üzümlü bölgelerinde yapılmıştır. Oluşturulan sürüdeki kolonilerin, proje süresince, koloni kayıplarının önemli nedeni olarak bilinen Nosema cerana spor düzeyleri de izlenmiştir. Proje sayesinde Muğla ilinde arı yetiştiricileri birliğine bağlı yüksek düzeyde hijyenik davranış gösteren damızlık ana arı işletmesi oluşturulmuş, Muğla arıcısının ve bölge arıcısının hizmetine sunulmuştur. Damızlık ana arı üretim izni hakkında da bakanlığımıza gerekli başvurular yapılmıştır. Bakanlığımız tarafından 2016/48-001 belge numarası ile birliğimize Damızlık Ana Arı Üretim izni verilmiştir. Üreticilerimize de söz konusu bu izin çerçevesinde ıslah edilmiş Damızlık Ana Arılar verilmektedir. Projenin devamlılığının sağlanması amacıyla çalışmalar aynı titizlikle devam ettirilmektedir. Proje neticesinde bölgede bulunan arıcıların kolonilerinin daha sağlıklı olacağı ve bu kolonilerden elde edilen arı ürünlerinin kimyasal kalıntı oranlarının daha düşük düzeyde olacağı beklenmektedir.
MUĞLA ARISI ISLAH PROJEMİZDEKİ TEMEL GEREKÇELERİMİZ
• Muğla arıcısının tamamı gezginci arıcılık yapmakta, tüm ülkedeki arıcılarla ve arı ırkları ile harman olmaktadır. Aynı zamanda Muğla’ya tüm ülke arıcıları bal üretmek amacı ile gelmektedir.
• Muğla arısı çam balına adapte olmuş bir arı ekotipidir ve bu hattın korunması gerekmektedir.
• Muğla arısı son yıllarda bazı özelliklerini kaybetmiştir.
• Ülkemizin bazı bölgelerinde biyolojik kirlenmelerden dolayı arı ölümlerine rastlanmaktadır.
• Toplu arı ölümlerinin Muğla’da da başlamasından endişe edilmektedir.
• Arı hastalıklarından Amerikan Yavru Çürüklüğü ülkemiz arıcısının en büyük sorunudur. İlaçlara yılda milyon dolarlar yatırılmakta, ayrıca arıya verilen ilaçlar kalıntıya neden olmaktadır.
SONUÇ
• Muğla arısı ıslahı yapıldı. Muğla arısını temsil eden bir hat oluşturuldu. Bu hat üzerinden Amerikan Yavru Çürüklüğüne dayanıklı damızlıklar elde edildi.
• Islah merkezi kuruldu.
• Damızlık üretimine başlandı.
• Arıcılarımız atalarımızın çalıştığı bölgemizin özelliklerini barındıran arılarımızla buluşturulmuştur.
• Muğlalı arıcılar geleceklerine güvenle bakabilirler.
• Ayrıca yaptığımız çalışmalar neticesinde 2016 yılından itibaren AKS sisteminde ‘MUĞLA ARISI’ ibaresi geçmiştir.